Ο λαθρομετανάστης που έγινε ο Υπερήρωας του τελευταίου αιώνα, του Μιχάλη Καβουκλή

Δημοσιεύθηκε

Η ανάγκη του ανθρώπου να ικανοποιήσει το αρχέγονο ερώτημα της ύπαρξής του τον οδηγεί αιώνες τώρα στην αναζήτηση του θείου. Η ανάγκη του, όμως, να πιστέψει ότι μπορεί να τα καταφέρει και χωρίς το θείο τον οδήγησε στην δημιουργία του πρότυπου του ήρωα.

Από τον δυνατό Ηρακλή, τον γενναίο Αχιλλέα, τον πολυμήχανο Οδυσσέα, τον ατρόμητο Beowulf ή τον επικό Gilgamesh μέχρι τον Αρθούρο, τον Διγενή Ακρίτα, τον Κουταλιανό, τον John Henry, τον Paul Bunyan και εκατοντάδες άλλες φανταστικές ή μη προσωπικότητες, ο άνθρωπος δημιουργούσε πάντα φιγούρες που υπερέβαιναν τα όρια του εφικτού. Είτε βασιζόμενοι σε πραγματικά πρόσωπα και καταστάσεις είτε αποκλειστικά αποκυήματα της νόησης ευφάνταστων αφηγητών, οι ήρωες βρίσκονται παντού στην ανθρώπινη παράδοση, καταγράφονται σε χιλιάδες μυθεύματα, απεικονίζονται σε εκατοντάδες έργα και παραστάσεις. Ο αρχέτυπος ήρωας είναι στη φύση του ο μεγαλύτερος επαναστάτης: ηθικά νομιμοποιημένος, προασπίζοντας τα ιδανικά και τις αξίες του λαού που έχει κληθεί να προστατέψει, δεν διστάζει να τα βάλει με τους Θεούς, τους ανωτέρους, τους αρχηγούς του, ακόμη και με το ίδιο του το είναι, προκειμένου να εκπληρώσει τον ιερό σκοπό του. Ταυτόχρονα, όντας θνητός, είναι ευάλωτος, έχει πάθη, δεν μπορεί πάντα να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της αποστολής του, δεδομένα που βοηθούν τον απλό άνθρωπο να ταυτιστεί μαζί του.

Πριν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, στις ΗΠΑ έμελλε να κάνει την εμφάνισή του ένας αντίστοιχος ήρωας, μέσα από μία σχετικά νέα μορφή μυθοπλασίας: τα κόμικς ή καλύτερα τις εικονογραφημένες ιστορίες που εκδίδονταν περιοδικά και ήταν δημοφιλείς σε όλες τις ηλικίες. Ο χαρακτήρας αυτός, που γρήγορα μετεξελίχθηκε στο αρχέτυπο κάθε άλλου ήρωα που θα ακολουθούσε, βασίσθηκε σε μεγάλο βαθμό στον Υπεράνθρωπο του Νίτσε (από το έργο του Τάδε έφη Ζαρατούστρα). Ο ήρωας αυτός, ένας ξένος ανάμεσα στους ανθρώπους, πάσχιζε να λογίζεται ένας από αυτούς και ταυτόχρονα είχε ορκιστεί να τους προστατεύει.

Ο Καλ-Ελ ήταν στην ουσία ένας λαθρομετανάστης, ο τελευταίος επιζών του λαού του. Έφτασε στη Γη, όπου δέχθηκε τη στοργή και τη θρέψη ενός άκληρου ζευγαριού, το οποίο τον μεγάλωσε με αξίες όπως η δικαιοσύνη, η ισότητα, η ελευθερία. Διχασμένος από μία διπλή ζωή ανάμεσα στην ανθρώπινη και την ηρωική του ταυτότητα, οι θυσίες που καλείται να κάνει είναι συναισθηματικά εξουθενωτικές και ταυτόχρονα η σημαντικότερη αδυναμία του. Δημιούργημα του συγγραφέα Jerry Siegel και του σχεδιαστή Joe Shuster, ο Superman, μέσα από το έργο των δημιουργών του και των δεκάδων άλλων καλλιτεχνών που ενασχολήθηκαν με την ανάπτυξή του στα κόμιξ, αλλά και στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο, αποτελεί σήμερα μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες φιγούρες παγκοσμίως.

Ταυτόχρονα, η ιστορία του αποτελείται από δεκάδες αναφορές στα γνωστότερες ιστορίες και αφηγήσεις του δυτικού κόσμου: η δύναμή του πηγάζει από τον Ήλιο (απευθείας σύνδεση με τον θεό Ρα και τον θεό Απόλλωνα), είναι παντοδύναμος (Ηρακλής) και άτρωτος με μία ειρωνική αδυναμία (Αχιλλέας), έχει αποσταλεί από τον πατέρα του να προστατέψει την ανθρωπότητα από κάθε απειλή (Ιησούς Χριστός) και τόσα άλλα. Η δημοφιλία του ήταν μεγάλη από την πρώτη στιγμή. Η εκμετάλλευση του χαρακτήρα τεράστια: από την χρήση του για πώληση ομολόγων για τη χρηματοδότηση του Πολέμου τη δεκαετία του ’40, μέχρι μιούζικαλ , εκατοντάδες προϊόντα μαζικής κατανάλωσης, τηλεοπτικές σειρές, κινηματογραφικές ταινίες.

Ο Superman, είναι ο πρώτος μασκοφόρος ήρωας, η πρώτη μαζική ενσάρκωση του alter ego. Είναι το απόλυτο αρχέτυπο πάνω στο οποίο βασίστηκαν όλοι οι επόμενοι υπερήρωες και μέσα από αυτούς, καθόλο το δεύτερο μισό του 20 αιώνα αναπτύχθηκε η μοντέρνα μυθολογία του δυτικού κόσμου. Ο Batman, οι X-men, ο Spiderman, ο Scott Pilgrim και τόσοι άλλοι, απλά συνέχισαν πάνω στον δρόμο που χαράχτηκε από ένα μωρό-λαθρομετανάστη…

Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Λωτός, το 2010

Ακολουθήστε μας στο Google News

Facebook
Twitter
LinkedIn

Περισσότερα
άρθρα