Στο προηγούμενο μέρος, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θεοδόσης Πελεγρίνης, έδωσε μία από τις ελάχιστες ευκαιρίες να δούμε την καλλιτεχνική του πλευρά. Ωστόσο, οι αποφάσεις του ως ακαδημαϊκού και πρύτανη του αρχαιότερου Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος της χώρας ήταν αυτές που στιγμάτισαν την ιστορία του ιδρύματος ήταν αυτές που απασχόλησαν τους τελευταίους μήνες την ελληνική κοινωνία και αναμφίλεκτα την ελληνική ανώτατη παιδεία.
Ποια είναι η γνώμη σας για την έντονη κομματικοποίηση των φοιτητών στα πανεπιστήμια;
Εγώ προσωπικώς έχω φυσικά καταδικάσει ακραία φαινόμενα που παρουσιάζονται αλλά από την άλλη μεριά, το χειρότερο πράγμα είναι η αδιαφορία. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της μεγάλης κρίσης, οι φοιτητές δεν ασχολούνται τόσο με την πολιτική όσο σε παλαιότερα χρόνια. Αυτό συμβαίνει γιατί το πρόβλημα του φοιτητή πλέον δεν είναι το πώς θα ζήσει αλλά το αν θα ζήσει, αφού έχει να αντιμετωπίσει την ανεργία, τη φτώχεια και πολύ περισσότερα προβλήματα. Αυτό όμως είναι επικίνδυνο. Πριν μερικές μέρες πληροφορήθηκα πως η Χρυσή Αυγή ανακοίνωσε πως έχει πλέον οργάνωση φοιτητική μέσα στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Βεβαίως και υπάρχουν άνθρωποι, και φοιτητές και καθηγητές, οι οποίοι πρόσκεινται στη Χρυσή Αυγή αλλά ως μεμονωμένα άτομα. Δεν υπήρχε οργανωμένο το φαινόμενο στο πανεπιστήμιο. Φοβούμαι όμως πως η οικονομική εξαθλίωση οδηγεί στην άμβλυνση του φαινομένου αυτού.
Το πρόβλημα των φοιτητών είναι η έλλειψη γνώσεων; Εάν γνώριζαν ιστορία και δη την ιστορία του φασισμού θα μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν τι ακριβώς είναι η Χρυσή Αυγή;
Η πρόοδος στην τεχνολογία και κυρίως η επικράτηση του διαδικτύου δίνει την δυνατότητα στον νέο να βρίσκει έτοιμη τη γνώση, ενώ στο παρελθόν έπρεπε να την κατακτήσει. Έτσι, ο νέος είναι πιο ευρηματικός και χρησιμοποιεί τη γνώση πιο γρήγορα. Παλαιότερα, ήταν αναγκασμένος να μάθει ιστορία για να την αξιοποιήσει, πλέον η ιστορία είναι εκεί, στο διαδίκτυο. Δεν είναι όλα μαύρο άσπρο. Το πρόβλημα του φασισμού για εμένα δεν είναι τόσο οικονομικό και κοινωνικό. Δεν είναι μόνο η εξαθλίωση που επέτρεψε στη Χρυσή Αυγή να εισχωρήσει με τέτοια σφοδρότητα. Είναι κατά βάση πολιτικό. Ενδεικτικά, τους τελευταίους μήνες αντιμετωπίσαμε ένα αυθαίρετο μέτρο της πολιτείας, της διαθεσιμότητας των διοικητικών υπαλλήλων και της απομάκρυνσης σχεδόν του μισού και πλέον προσωπικού. Το οποίο έγινε με έναν τρόπο αυθαίρετο. Δεν εξετάστηκε το ποιος πρέπει να φύγει, αλλά το ότι πρέπει να φύγει ένας αριθμός. Φαντάζεστε έναν άνθρωπο που δουλεύει 20-25 χρόνια και ξαφνικά βρεθεί στον δρόμο; Αυτός θα στραφεί εναντίον της πολιτείας και της κυβέρνησης. Η εκδίκηση είναι μια άγρια μορφή δικαιοσύνης. Είναι άγρια αλλά είναι δικαιοσύνη. Απλώς επειδή δεν μπορεί να την αποκτήσει νόμιμα, αποφασίζει να την πάρει στα χέρια του. Και έτσι στρέφεται στη Χρυσή Αυγή που υπόσχεται εκδίκηση. Πείνα υπάρχει και σε χώρες του Τρίτου κόσμου. Αλλά δεν υπάρχει οργανωμένος φασισμός εκεί.
Έχετε υπάρξει φοιτητής του ΕΚΠΑ, καθηγητής, πρόεδρος του ΦΠΨ, κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής και τώρα Πρύτανης. Έχετε λοιπόν παρακολουθήσει την εξελικτική πορεία του ΕΚΠΑ όλα αυτά τα χρόνια. Θεωρείτε πως προοδευτικά αναβαθμίζεται ή εκπίπτει κατά μία έννοια; Και ως προς ποια σημεία εντοπίζετε τις αλλαγές, θετικές ή αρνητικές;
Θεωρώ πως το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ήταν ένα σημαντικό πνευματικό ίδρυμα και εξακολουθεί να είναι σημαντικό ίδρυμα. Σε ορισμένους μάλιστα τομείς σημειώνει μεγάλη άνθιση. Το Nature είναι ένα επιστημονικό περιοδικό που θεωρείται το καλύτερο στον κόσμο. Μέσα σε αυτό βρίσκεται το τμήμα πληροφορικής του πανεπιστημίου μας και κατατάσσεται μέσα στα 20 καλύτερα όλου του κόσμου. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών σταθερά βρίσκεται μέσα στο 1% των καλύτερων πανεπιστημίων του κόσμου, με όποια κριτήρια και αν αξιολογηθεί. Πολλές από τις αξιολογήσεις βέβαια γίνονται με άνισους όρους για το πανεπιστήμιό μας. Για παράδειγμα, ένα κριτήριο είναι η απασχόληση των φοιτητών μετά τα πανεπιστημιακά τους έτη. Αυτό όμως δεν έχει να κάνει με το πανεπιστήμιο. Εμείς δημιουργούμε επιστήμονες με γνώσεις, το πού θα απασχοληθούν δεν είναι δουλειά του πανεπιστημίου. Είναι δουλειά της Πολιτείας. Εάν έρθει ένας απόφοιτος του Harvard στην Ελλάδα θα βρει δουλειά; Όχι βέβαια. Και έτσι θα σηκωθεί να φύγει την άλλη μέρα.
Από την προσωπική μου εμπειρία, δεν θυμάμαι φοιτητής ή φοιτήτρια δική μου να πήγε στο εξωτερικό για μεταπτυχιακές σπουδές και να μην γύρισε όχι απλώς με επιτυχία αλλά με διάκριση. Και στο ερώτημά σας εάν σήμερα το πανεπιστήμιο είναι καλύτερο από ότι στο παρελθόν, θα έλεγα πως είναι καλύτερο, διότι οι νέοι γενικά σήμερα έχουν περισσότερη γνώση, με τη βοήθεια φυσικά της τεχνολογίας, από όση είχαμε εμείς στο παρελθόν.
Δηλαδή δεν πιστεύετε πως οι γνώσεις των νέων σήμερα είναι πιο επιφανειακές;
Παλιά όταν επρόκειτο να γράψεις μαθηματικά, έτρωγες όλο το χρόνο σου στο να κάνεις πράξεις στο χαρτί. Τώρα σου επιτρέπεται να έχει κομπιουτεράκι και έτσι γλυτώνεις χρόνο. Το ίδιο πράγμα γίνεται και με το διαδίκτυο. Οι νέοι σήμερα είναι πιο δημιουργικοί. Βέβαια, δεν γεύονται την ομορφιά που γευόμασταν εμείς στο παρελθόν στην προσπάθειά μας να κατακτήσουμε τη γνώση. Είναι αυτό που λέει ο Καβάφης και έχει γίνει πλέον κοινός τόπος, ότι σημασία έχει το ταξίδι κι όχι η Ιθάκη, το αποτέλεσμα.
Θεωρείτε πως είναι καλό που υπάρχουν τόσες πολλές σχολές πάνω στο ίδιο αντικείμενο;
Όχι, αυτό ήταν μια άφρων πολιτική που ακολούθησαν στο παρελθόν οι κυβερνήσεις. Σε κάθε περιφέρεια έπρεπε να υπάρχει κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα. Είναι καλό να απλώνεται το πανεπιστήμιο σε όλη την επικράτεια αλλά θα μπορούσαν αντί για 22 να υπήρχαν 10 πανεπιστήμια.
Έχετε διατελέσει μεταξύ άλλων και διδάκτωρ του πανεπιστημίου Έξετερ της Αγγλίας. Επομένως μπορείτε να συγκρίνετε τα εγχώρια πανεπιστήμια με αυτά του εξωτερικού. Έχοντας η ίδια εικόνες επίσης πανεπιστημίων, όπως της Γερμανίας, του Εδιμβούργου, αλλά και της Φιλοσοφικής, διακρίνω ολοφάνερες διαφορές, και ως προς τις εγκαταστάσεις αλλά και το λειτουργικό τους κομμάτι. Η Φιλοσοφική έχει κάποιες όχι τόσο καθαρές αίθουσες, βανδαλισμένους τοίχους, παράθυρα που παραμένουν σπασμένα εδώ και τρεις μήνες, ενώ κάτι τέτοιο στα πανεπιστήμια του εξωτερικού δεν υφίσταται. Ποια είναι η δική σας γνώμη στο θέμα;
Οι υποδομές που υπάρχουν εδώ δεν είναι εφάμιλλες του εξωτερικού. Φταίμε και εμείς όμως γιατί υπάρχει η νοοτροπία πως το πανεπιστήμιο δεν είναι δικό μου και έτσι δεν το φροντίζουμε. Και αυτή είναι η γενικότερή μας νοοτροπία. Μερικά χρόνια πριν, που είχε χιονίσει πολύ και ήρθα με το μετρό στο γραφείο μου, περνώντας από κάποια σπίτια, έβλεπα οι ιδιοκτήτες να καθαρίζουν το χιόνι μονάχα από την είσοδό τους και όχι λιγάκι πιο δίπλα. Αυτό γίνεται και στα πανεπιστήμια. Δεν είναι ανάγκη οι τοίχοι να μουτζουρώνονται. Μπορεί το graffiti να είναι μια μορφή τέχνης αλλά άλλο αυτό και άλλο η χυδαιότητα που επικρατεί τους τοίχους. Είμαστε ένας λαός που στην καθημερινότητά του είναι ακαλαίσθητος. Τα χρήματα που δίνει επίσης το κράτος για την ανώτατη εκπαίδευση είναι λίγα και εμείς τα κάνουμε ακόμη χειρότερα γιατί δεν προσέχουμε.
