Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι θεατές στρέφονται στη σκανδιναβική τηλεόραση και κινηματογράφο.
Το Χόλιγουντ πλέον δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια επανάληψη των ίδιων ηρώων και οπτικοακουστικών εφέ οπότε ένας θεατής που θέλει να οξύνει το νου του καταφεύγει σε αστυνομικά ή δικαστικά ως επί το πλείστον σίριαλ και ταινίες που προέρχονται από τη Δανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία. Τόσο στις περασμένες δεκαετίες με κινηματογραφιστές σαν τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν όσο και στις μέρες μας, η σκανδιναβική ματιά ξεχωρίζει με το μαύρο χιούμορ της που την ίδια στιγμή δεν χάνει την ανθρωπιά του και βρίσκει το στόχο.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ταινία ‘’Με σειρά εξαφάνισης’’. Αξίζει κανείς από πολλές απόψεις να μελετήσει τον τίτλο της ώστε να κατανοήσει τον πυρήνα της. Ο πρωτότυπος τίτλος της νορβηγικής αυτής παραγωγής είναι ‘’Kraftidioten’’ που αν θέλουμε να τον μεταφράσουμε κατά λέξη σημαίνει ‘’Η εξουσία (ή δύναμη) του ηλιθίου’’. Κι όπως θα αντιληφθείτε βλέποντας την ταινία, ο σκηνοθέτης Χανς Πέτερ Μόλαντ εξετάζει τη βία από τη σκοπιά των αδελφών Κοέν στους οποίους κλείνει και το μάτι εφόσον τοποθετεί τη δράση σε ένα απομονωμένο, γεμάτο χιόνι τοπίο όπως έκαναν κι εκείνοι σε μια από τις πιο διάσημες στιγμές τους, το ‘’Fargo’’.
H ελληνική εταιρεία διανομής προτίμησε να μεταφράσει πιστά τον αγγλόφωνο τίτλο της ταινίας ‘’In order of disappearence’’. Πολύ έξυπνος τίτλος αφού ο σκηνοθέτης μετά από κάθε θάνατο που συμβαίνει στην ταινία (και συμβαίνουν πολλοί, πιστέψτε μας) μας παρουσιάζει το όνομα του θανόντος δίνοντας ακόμα πιο μακάβριο τόνο στην ιστορία που διηγείται.
Ποια είναι όμως αυτή η ιστορία που μας διηγείται; Ο Στέλαν Σκάρσγκαρντ υποδύεται το Νιλς, έναν χειριστή εκχιονιστικών μηχανημάτων από τα βουνά της Νορβηγίας που αποτελεί υπόδειγμα πολίτη. Μάλιστα, στην αρχή του φιλμ τιμάται και με το βραβείο του πολίτη της χρονιάς. Ο θάνατος θα του χτυπήσει την πόρτα όταν ο γιος του θα δολοφονηθεί κατά λάθος από ανθρώπους της Μαφίας. Οι αρχές θα αποδώσουν το χαμό του νεαρού σε υπερβολική δόση ναρκωτικών, όμως ο Νιλς θα αναλάβει να πάρει το νόμο στα χέρια του και να εκδικηθεί τον αρχιμαφιόζο ‘’Κόμη’’. Τα πράγματα θα μπλεχτούν ακόμα περισσότερο όταν αναμειχθεί η σερβική Μαφία που κι αυτή ελέγχει ένα μέρος της διακίνησης ναρκωτικών στην περιοχή.
Δεν είναι η πρώτη φορά που σκηνοθέτης και ηθοποιός ενώνουν τις δυνάμεις τους και αυτό φαίνεται από τη σιγουριά της ερμηνείας του Σκάρσγκαρντ που έχει να αποδώσει έναν ήρωα που ταυτόχρονα θρηνεί αλλά παίρνει και την εκδίκησή του. Κι αυτό αποτυπώνεται στο βλέμμα του Σουηδού ηθοποιού χωρίς τις ευκολίες και τα κλισέ που συναντάμε στις αμερικάνικες περιπέτειες του συρμού. Δεν είναι μονάχα όμως αυτός που είναι καλός στην ταινία, με την ίδια ζέση παρακολουθείς και όλες ανεξαιρέτως τις υπόλοιπες ερμηνείες.
Από το Μπρούνο Γκανζ που υποδύεται το νονό της σερβικής Μαφίας μέχρι το αλλόκοτο δίδυμο των αστυνομικών και τους κρυφά ομοφυλόφιλους σωματοφύλακες του ‘’Κόμη’’, όλοι είναι άψογα συγχρονισμένοι κι αυτό οφείλεται στο ατακαδόρικο σενάριο που καταφέρνει με οικονομία να παρουσιάσει αρκετούς διαφορετικούς χαρακτήρες.
Πάνω απ’όλα, το έργο αυτό σε εξοικειώνει με το μάταιο της ανθρώπινης ύπαρξης και την ιδέα του θανάτου, του πιο αναπόφευκτου γεγονότος για τον καθένα. Είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τη σκανδιναβική σκέψη και όχι μόνο. Από τις μεγάλες στιγμές του Μπέργκμαν μέχρι την ‘’τριλογία περί ανθρώπινης υπάρξεως’’ του Ρόι Άντερσον, βλέπουμε ότι το θέμα προσεγγίζεται είτε με θλίψη και στροφή στη σημασία του θείου στη ζωή των ανθρώπων είτε με το ιδιαίτερο κυνικό χιούμορ αυτών των λαών.
Αυτή την ιδιαιτερότητα του χιούμορ τη συναντάμε κι εδώ. Όχι με τον τρόπο του Άντερσον αλλά με ατάκες και απρόσμενα περιστατικά που δεν αποκλείεται να προκαλέσουν το γέλιο στα χείλη και των πιο ασυγκίνητων σε τέτοιας…θερμοκρασίας χιούμορ θεατών. Η σάτιρα προσπαθεί να εισχωρήσει και κάτω από το δέρμα των δημοσίων υπηρεσιών, ακόμα και των οικογενειακών σχέσεων, των διαφορών των λαών και της μετανάστευσης (εντελώς σουρεαλιστικό το γεγονός ότι η γυναίκα του αδελφού του πρωταγωνιστή είναι Ασιάτισσα!).
Είναι πραγματικά από τις ταινίες που θα θέλαμε να βλέπουμε συχνότερα. Όχι μόνο η αστυνομική πλοκή δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα αλλά και τα καθολικά σχόλιά της σε αγγίζουν απευθείας με όχημα τη μαύρη κωμωδία που ταυτόχρονα ξεσκίζει τις σάρκες αλλά και που αποδεικνύεται πέρα για πέρα ανθρώπινη και αναγκαία.
