Πατρίτσιο Γκουζμάν. Ένας ιδιαίτερος σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ επανέρχεται με αυτή την ταινία που δεν διαρκεί πάνω από 80 λεπτά αλλά καθηλώνει με τη δύναμη των εικόνων της και τα θέματα που πραγματεύεται με μια ματιά ποιητική που της χάρισε την Αργυρή Άρκτο του σεναρίου στο φεστιβάλ Βερολίνου του 2015 αλλά και το βραβείο της οικουμενικής επιτροπής.
Γιατί τονίζω ότι αυτός ο Χιλιανός σκηνοθέτης είναι ιδιαίτερος; Διότι χωρίς να έχω δει καμία από τις προηγούμενες ταινίες του κατανοώ ότι δεν θέλει να μιλήσει μονάχα για τη χώρα του αλλά και για το ίδιο τον άνθρωπο, τη σχέση του με τη φύση, με το νερό ακόμα και με το θάνατο. Εμείς μπορεί να μη δίνουμε μεγάλη σημασία στη σχέση με το νερό και τη θέση των άστρων αλλά δεν ισχύει το ίδιο και με τις φυλές που ζούσαν στη Γη του Πυρός.
Είναι όντως θαύμα να κάθεσαι και να κοιτάς τα κάδρα που στήνει ο Γκουζμάν στην Παταγονία και άλλο τόσο πιο ωραίο να μαθαίνεις για τις φυλές από μερικούς απογόνους και να τους ακούς να μιλάνε ή να παραδέχονται ότι λέξεις όπως ‘’θεός’’ και ‘’αστυνομία’’ δεν χωρούσαν στο λεξιλόγιό τους. Παράλληλα, οι αφηγήσεις τους διανθίζονται από τα λόγια πνευματικών ανθρώπων, συγγραφέων, δικηγόρων και μια καλλιτεχνική παρέμβαση που ο ίδιος ο σκηνοθέτης ζήτησε από τη ζωγράφο Emma Malig.
Ο πρώτος που ανακάλυψε τη Γη του Πυρός ήταν ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος, εν έτει 1520. Όμως οι συστηματικές ερευνητικές αποστολές έγιναν από τους Άγγλους. Η πρώτη βρετανική αποστολή διήρκησε από 1762 έως το 1828 ενώ η δεύτερη κάλυψε την περίοδο από το 1831 έως και το 1836. Αρχηγός της δεύτερης αποστολής ήταν ο Ρόμπερτ Φιτζρόι ενώ σε αυτή συμμετείχε και ο νεαρός τότε Κάρολος Δαρβίνος. Με αφορμή το γεγονός ότι ο Φιτζρόι έδωσε σε κάποιον ιθαγενή ένα μαργαριταρένιο κουμπί προκειμένου να τον εξαγοράσει για να επιστρέψει μαζί του στην Αγγλία (γι’αυτό και έμεινε στην ιστορία ως Τζέμμυ Μπάττον) και κάποιες πλάκες που εξασφάλιζαν την καταβύθιση των ανθρώπων που εκτελούσε το καθεστώς του Πινοσέτ και στις οποίες βρέθηκαν απομεινάρια από κουμπιά, ο Πατρίσιο Γκουζμάν μιλάει για στιγμές της ιστορίας της χώρας του όπου ο άνθρωπος ηττήθηκε έστω και προσωρινά από τη βία.
Ο Μπάττον έμαθε αγγλικά αλλά θέλησε να μείνει κοντά στη φυλή του. Μάλιστα κάποια χρόνια αργότερα προσπάθησε να εναντιωθεί ακόμα και αν ο χρόνος για τους Παταγόνες μετρούσε αντίστροφα. Όσο για τη δικτατορία του Πινοσέτ τι να πει κανείς; Διαβάζω ότι είναι από τα γεγονότα που συγκλόνισαν το Γκουζμάν που υπήρξε φίλος του προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε. Ένας δικτάτορας σαν τον Πινοσέτ ποτέ δεν αφήνει τις ελεύθερες φωνές να αναπνεύσουν. Το μόνο που θέλει είναι να τους δέσει μια πλάκα 30 κιλών στο στήθος, να τους κάνει μια ένεση και να τους πετάξει στη θάλασσα, σαν άχρηστα αντικείμενα.
Είναι θετικό το ότι έκατσα να δω αυτό το ντοκιμαντέρ. Κι’ αυτό γιατί μετά έψαξα λίγο την ιστορία αυτής της χώρας και τα γεγονότα της 17άχρονης χούντας και έμαθα ότι ο δικτάτορας σκότωσε πάνω από 3000 ανθρώπους και βασάνισε άλλους 29.000.
Αυτό το έξοχο ντοκιμαντέρ-μια από τις καλύτερες ταινίες που είδα φέτος-δεν θα σας μαγέψει μόνο με τις εικόνες του πρώτου μέρους του αλλά θα σας εξάψει την περιέργεια να μάθετε περισσότερα για την ιστορία της Χιλής, εάν ήδη δεν ξέρετε κάποια πράγματα.
