Χιλιοτραγουδισμένο μεν, άσκοπα δε, θα έλεγα. Βλέποντας, λοιπόν, το «12 χρόνια σκλάβος» έχεις μια αμηχανία. Αμηχανία, γιατί όλα αυτά τα τερατώδη που περιγράφει η ταινία είναι όντως φοβερά, αλλά δεν σε αγγίζουν και τόσο. Νομίζεις ότι έχει πειραχτεί σε μόνιμη βάση η εγκεφαλική σου διαδικασία, και ότι είσαι ένας χοντρόπετσος, και ντροπή σου που δεν έκλαψες με όσα πέρασε ο καημένος ο Σόλομον. Όμως, αφού κοπάσουν οι ιαχές από τα μαστίγια που προσγειώνονται στα μαύρα πετσιά των σκλάβων, καταλαβαίνεις ότι δεν φταις εσύ! Έτσι στα προσέφεραν τα γεγονότα. Με λειψή περιγραφή, ωμό ρεαλισμό χωρίς συναίσθημα και ολίγον επιτηδευμένα. Λες και είσαι αναγκασμένος να παρακολουθήσεις μια διδαχή γεγονότων και να τα εμπεδώσεις καλά!
Έχω την εντύπωση ότι οι Αμερικανοί παραγωγοί τελευταία προσπαθούν, μέσω των ταινιών τους, να εξαγνίσουν τα μελανά σημεία της ολόμαυρης ιστορίας τους. Μετά τα Django, Monument Men κ.α., ήρθε και το “12 years a slave” να μας τα πει όλα… μπας και φύγει από πάνω τους το στίγμα. Γενικά μέτρια προσπάθεια για ένα τόσο σοβαρό θέμα, ενώ η Οσκαρική κούρσα έρχεται σαν συνέχεια της προσπάθειας των προαναφερθέντων Αμερικάνων παραγωγών. Η ιστορία είναι ομολογουμένως συγκλονιστική, με έναν ελεύθερο άνθρωπο να απάγεται με σκοπό την πώληση του ως σκλάβος πρώτης ποιότητας. Ακολουθεί η διαδικασία που περνούσαν όλοι οι τότε σκλάβοι, με εξαιρετικές λεπτομέρειες που χρίζονται σημαντικές, καθώς και διδακτικές για όσους δεν γνωρίζουν τις λεπτομέρειες των αγοραπωλησιών ανθρώπινης σάρκας και μετά πως αυτή η σάρκα αντιμετωπίζεται σαν αντικείμενο άψυχο, που έχει μόνο χέρια για δουλειά. Αλλά το ότι η ταινία, αν και αυτοβιογραφική, αναφέρεται και σε άλλες ιστορίες σκλάβων, δεν βοηθάει τον θεατή να ταυτιστεί με κάποια από αυτές ή με την κεντρική.
Για να τα λέμε όλα, η φωτογραφία και τα σκηνοθετικά τρικ που ορισμένες στιγμές σε κάνουν να νιώθεις κι εσύ τις βουρδουλιές, έχουν κάνει τη δουλειά τους. Μιλάμε επίσης για ένα εξαιρετικό cast από την αρχή μέχρι το τέλος, με πρωτεργάτη τον Chiwetel Ejiofor (σιγά μην το έγραφα στα ελληνικά, βρες μόνος σου πως προφέρεται), στο ρόλο του Σόλομον, να μας έχει δώσει όμως τα διαπιστευτήρια του από την Μελίντα του Woody Allen. Γύρω-γύρω ονοματάρες του νέου σινεμά, όπως οι Fassbender, Giamatti, Brad Pitt, και η νέα ονοματάρα κυριολεκτικά και μεταφορικά, Λουπίτα Νιόγκο, σε μια ερμηνεία που κάνει την Hale Berry του Χορού των Τεράτων να ντρέπεται που ήταν αυτή η πρώτη μαύρη που πήρε το Oscar. O Fassbender ομολογώ ότι περίμενα καρτερικά να παρουσιάσει αυτή την ερμηνεία του, καθώς από την αρχή φαινόταν ότι είναι ο επόμενος Edward Norton αλλά κάτι του έλειπε!
Όσον αφορά στις αρνήσεις μου για την ταινία, δεν θα δεχτώ ποτέ το μεγάλο κενό στο γιατί απήχθη έτσι απλά ο Σόλομον. Επίσης, ωραίες οι ονοματάρες, αλλά δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούνται τόσο επιδεικτικά. Και εννοώ ότι, επειδή παίζει ο ολίγον στάσιμος αλλά σούπερ συμπαθής Giamatti, και ο πολύ μοδάτος νέος Σέρλοκ Χόλμς, δεν σημαίνει ότι ντε και καλά έχει αποκτήσει ποιότητα η ταινία. Επίσης, δεν δέχομαι ότι ο Σόλομον ήταν ελεύθερος άνθρωπος και έπαιζε βιολί για ανθρώπους που κακοποιούσαν την φυλή του. Νομίζω ότι κρίνεται σχεδόν συνένοχος, αφού αναφέρεται ότι μετά από αυτά που πέρασε ασχολήθηκε με το θέμα της σκλαβιάς. Γενικά, η ταινία που αφήνει εποχή σε απασχολεί μετά από κάνα 2ώρο… Θες να την ξαναδείς! Όμως όχι, προτιμώ να δω το Django άλλη μια φορά. Σε τελική ανάλυση, πιο σοβαρή ταινία μου φάνηκε.
