Είναι γνωστή η φράση «φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας» που είπε ο Τρώας μάντης Λαοκόων, προσπαθώντας μάταια να αποτρέψει τους συμπατριώτες του από το να βάλουν το Δούρειο Ίππο μέσα στην πόλη τους. Βέβαια, η συγκεκριμένη προσφορά επρόκειτο για ένα τέχνασμα των Ελλήνων που τους εξασφάλισε τελικά τη νίκη. Παρόλα αυτά, στον Τρωικό κύκλο, τα δώρα των εχθρών δεν βγαίνουν ποτέ σε καλό ακόμα κι αν δίνονται με ειλικρινείς προθέσεις.
Η αποχώρηση του Αχιλλέα, μετά τον διαπληκτισμό του με τον Αγαμέμνονα, στέρησε από τους Έλληνες τον καλύτερο πολεμιστή τους. Τη θέση του κατέλαβε επάξια ο Αίας ο Τελαμώνιος, ο γιγαντόσωμος βασιλιάς της Σαλαμίνας. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων που ακολούθησαν ο Έκτορας, ο πιο δεινός πρόμαχος της Τροίας και πρωτότοκος γιος του βασιλιά Πρίαμου, κάλεσε σε μονομαχία όποιον πολεμιστή του εχθρού τολμούσε να του αντιταχθεί. Στην πρόκληση αυτή απάντησαν εννέα επιφανείς Έλληνες από τους οποίους κληρώθηκε ένας, ο Αίας. Οι δύο άνδρες μάχονταν για πολλή ώρα, αλλά το αποτέλεσμα παρέμενε αμφίρροπο, με την πλάστιγγα να γέρνει πότε υπέρ του ενός και πότε υπέρ του άλλου. Ο ήλιος άρχισε να δύει και ο Αίας με τον Έκτορα δεν παρουσίαζαν σημάδια κόπωσης. Τελικά, οι δύο κήρυκες -ένας Έλληνας και ένας Τρώας- που εκτελούσαν χρέη «διαιτητή» διέκοψαν τη μονομαχία κρίνοντάς την ισόπαλη. Οι αντίπαλοι χώρισαν ανταλλάσσοντας δώρα για να δείξουν την εκτίμηση που έτρεφαν ο ένας για τον άλλον. Η ανδρεία τόσο του φίλου όσο και του εχθρού ήταν πάντα αντικείμενο θαυμασμού. Ο Έκτορας δώρισε ένα ασημοστόλιστο σπαθί και ο Αίας μια πολύτιμη ζωστήρα.
Καθώς οι μάχες συνεχίζονταν ο Έκτορας σκότωσε τον Πάτροκλο, τον αγαπημένο φίλο του Αχιλλέα, ωθώντας τον τελευταίο να πάρει ξανά τα όπλα. Η εκδίκησή του δεν άργησε να έρθει και ήταν ιδιαίτερα σκληρή. Ύστερα από ένα όργιο σφαγών και αίματος ο Αχιλλέας σκότωσε σε μονομαχία τον Έκτορα, μπροστά στα μάτια της οικογένειάς του που παρακολουθούσε τη σκηνή από τα τείχη της Τροίας. Στη συνέχεια έγδυσε το πτώμα του νικημένου αντιπάλου του και άρχισε να το σέρνει, αφού προηγουμένως το έδεσε στο άρμα του από τα πόδια με ένα ζωνάρι. Ήταν αυτό που είχε χαρίσει ο Αίαντας στον Έκτορα μετά τη μονομαχία τους.
Λίγο καιρό αργότερα σκοτώθηκε και ο Αχιλλέας. Τα όπλα του θα δίνονταν «τιμής ένεκεν» στον άριστο των Ελλήνων. Δύο ήταν οι επικρατέστεροι για τον τίτλο αυτό: ο Αίας, λόγω της ανδρείας και της σωματικής του δύναμης και ο Οδυσσέας, λόγω της ευστροφίας του. Οι δύο άνδρες υποστήριζαν με πείσμα την υποψηφιότητά τους και λίγο έλειψε να αλληλοσκοτωθούν. Νικητής αναδείχθηκε τελικά ο Οδυσσέας, ο οποίος και πήρε τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα. Ο Αίας ένιωσε ότι ταπεινώθηκε άδικα και αποφάσισε να εκδικηθεί. Τη νύχτα βγήκε από το αντίσκηνό του με το σπαθί στο χέρι, αποφασισμένος να σκοτώσει όλους τους άρχοντες του στρατού στον ύπνο τους. Η θεά Αθηνά όμως, για να αποτρέψει τη σφαγή, θόλωσε το μυαλό του ήρωα, κάνοντάς τον να κατευθυνθεί προς τα κοπάδια που είχαν συγκεντρώσει οι πολεμιστές από τις διάφορες επιδρομές τους. Μέσα στην τρέλα του, ο Αίας αρχίζει να σφάζει πρόβατα και αγελάδες, νομίζοντας ότι σκοτώνει τους Έλληνες αρχηγούς. Το πρωί όταν ήρθε στα λογικά του και συνειδητοποίησε τι είχε κάνει, ένιωσε αφόρητη ντροπή και αποφάσισε να αυτοκτονήσει. Έτσι έδωσε τέλος στη ζωή του πέφτοντας πάνω σε ένα σπαθί, αφού πριν το είχε στερεώσει στο έδαφος. Ήταν το δώρο που είχε κάνει ο Έκτορας στον Αίαντα όταν μονομάχησαν.
Με την ιστορία αυτή δίνεται η εντύπωση ότι τα αντικείμενα «συμπεριφέρθηκαν» σαν να είχαν δική τους ψυχή και χαρακτήρα. Τα δώρα που αντάλλαξαν οι δύο εχθροί διαφώνησαν με τη συμφιλίωση των κατόχων τους και αποτέλειωσαν αυτό που εκείνοι είχαν αφήσει στη μέση.
