Η κηδεία του Nelson Mandela, πέρα από το προφανές, δηλαδή τον «αποχαιρετισμό» προς μία σπουδαία πολιτική προσωπικότητα παγκόσμιας εμβέλειας, υπήρξε η αφορμή για την ανάπτυξη μιας -αρκετά στερεοτυπικής στη βάση της – παραφιλολογίας γύρω από τις «selfies» της Δανής πρωθυπουργού Helle Thorning-Schmidt με τους ομολόγους της των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. Παρά την επικρατούσα άποψη, η συγκεκριμένη ενέργεια δεν θα έπρεπε να λογίζεται ως επιλήψιμη, τουλάχιστον όχι για τους λόγους που κατά κόρον έχουν εκφραστεί.
Αφήνοντας στην άκρη την πολιτική ταυτότητα των τριών, δηλαδή εάν είναι «φιλελεύθεροι» ή «συντηρητικοί», καθώς και τις σχετικές επιδόσεις τους, εάν δηλαδή τα καταφέρνουν καλά τόσο στο εσωτερικό των χωρών τους όσο και στα διεθνή ζητήματα, αλλά και υποθέτοντας ότι οι «selfies» δεν έχουν ευθεία συσχέτιση με την ιδεολογική τοποθέτηση, οι Thorning-Schmidt, Obama και Cameron δεν έκαναν κάτι περισσότερο ή λιγότερο απ’ ό,τι κάνουν αρκετοί γύρω μας, ακόμη και στις κηδείες. Αν μη τι άλλο, οι περισσότεροι εξ όσων έχουν παρευρεθεί σε εξόδιες ακολουθίες, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων σε ηλικία ανθρώπων, γνωρίζουν ότι συχνά-πυκνά αυτές οι τελετές προσφέρουν αρκετά ευτράπελα. Ως εκ τούτου, η ενέργεια αυτή δεν θα έπρεπε να μοιάζει τόσο ανοίκεια, τουλάχιστον ως προς την ουσία της. Ασφαλώς, η διάχυση των τεχνολογικών εφαρμογών έχει δώσει νέα διάσταση στο τι συνίσταται ως ευτράπελο, αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να δικαιολογήσει τη σφοδρή κριτική.
Δίχως αμφιβολία ο Mandela ήταν κορυφαίος, αλλά πραγματικά ποιος περιμένει σε μια κηδεία-υπερθέαμα, έστω κι ενός τόσο σπουδαίου άνδρα, να υπάρξει αυθεντική συγκίνηση στο πλαίσιο του πολύωρου των διαδικασιών; Μάλλον λοιπόν ως αυθόρμητη αντίδραση, παρά ως ασέβεια φαίνεται η κίνηση των τριών. Εξάλλου, οι πολιτικοί, «καλοί» ή «κακοί» στην άσκηση των καθηκόντων τους, στο «τέλος της ημέρας» παραμένουν ανθρώπινοι στις αντιδράσεις του όσο κι οι υπόλοιποι. Προφανώς, όταν την προηγούμενη ημέρα ένας λανθασμένος αμερικανικός βομβαρδισμός στο Αφγανιστάν έχει «πάρει» τη ζωή μικρών παιδιών ή όταν η ανισότητες στη Μ. Βρετανία «θεριεύουν», ίσως τα χαμόγελα να είναι περιττά. Εκ των πραγμάτων όμως, εξίσου κυνικοί δεν είναι και οι προ-Χριστουγεννιάτικες προετοιμασίες στο Λευκό Οίκο;
Ακόμη, πέραν των προαναφερθέντων, η επίμαχη «selfie» στάθηκε αιτία για κουτσομπολίστικες συζητήσεις για το «φλερτ» Obama και Thorning-Schmidt, το «λοξό» βλέμμα της πρώτης κυρίας των ΗΠΑ, αλλά και το «πικάντικο» του χαρακτήρα της πρωθυπουργού της Δανίας. Η επίκληση στη σοβαροφάνεια των πολιτικών άλλωστε δένει άνετα με τις συνήθεις κατεστημένες αντιλήψεις για την «εμφανίσιμη ξελογιάστρα», τον «μουρντάρη σύζυγο» και την «έτοιμη για μαλλιοτράβηγμα σύζυγο». Η Δανή που έχει ξαναπασχολήσει με το ντύσιμό της, αλλά και τις φορολογικές ατασθαλίες της, έχει αρκετά πολιτικά ζητήματα για να ψέγεται. Δεν υπάρχει λόγος για την αναπαραγωγή στερεοτυπικών διατυπώσεων για την «ξανθιά πολιτικό που ψάχνεται». Τα’ αντίστοιχα ισχύουν και για τους άλλους δύο πρωταγωνιστές της ιστορίας.
Αναμφίβολα, αυτή η «selfie» θα μπορούσε να μην έχει τραβηχτεί ή απλά απαθανατιστεί. Εν τούτοις, άπαξ κι έγινε, τα όσα ακολούθησαν είναι αρκετά προβλέψιμα, επιφανειακά και στερεοτυπικά. Για την κοινωνιολογική ανάλυση των «selfies» και της 24/7 online δικτύωσης των ανθρώπων πολλά θα μπορούσαν να λεχθούν, αλλά εδώ δεν είχαμε να κάνουμε αυτό. Ακόμη, είναι αν μη τι άλλο αφέλεια των πολιτικών να μην αντιλαμβάνονται τις συνέπειες που έχουν για την εικόνα τους, αν και όχι πάντα, τέτοιες ενέργειες. Κι αυτή όμως είναι άλλης τάξης συζήτηση. Υπάρχουν πολλές σοβαρές ενστάσεις και για τους τρεις για ν’ αναλώνεται, με στερεοτυπικό τρόπο που παραπέμπει σε «κλειδαρότρυπα», η κριτική στις «selfies».
Published by
