Τώρα που τέλειωσαν οι ανοησίες και τα πράγματα φαίνεται πως τακτοποιήθηκαν, ας πούμε μερικές ψύχραιμες και λογικές σκέψεις για την έννοια των τραπεζών στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογίας (που οδήγησε στην παγκοσμιοποίηση – μην το ξεχνάμε αυτό). Θα ήταν καλό να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε μερικά βασικά πράγματα για το μέλλον μας.
Ας σκεφτούμε μια συνθήκη-κλειδί που υπάρχει εδώ και χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Οι καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες από τα κράτη-μέλη (δηλαδή, είναι η συνθήκη-κλειδί που ήθελε να καταργήσει η Κύπρος προκειμένου να περιορίσει το «κούρεμα» των μεγάλων καταθετών).
Αλλά ποιος είναι σήμερα ο ρόλος των τραπεζών;
Πρώτον: Η αποταμίευση των οικογενειών. Το όριο της πλήρους εγγύησης των 100.000 ευρώ είναι ένα λογικό όριο που επιτρέπει σε μια οικογένεια να μη βρεθεί στο κενό αν κάτι κακό συμβεί. Εντάσσεται, δηλαδή, σε μια σοβαρή κοινωνική πολιτική (πρόνοια).
Δεύτερον: Οι καθημερινές διαχειριστικές ανάγκες των επιχειρήσεων. Αν αυτές οι ανάγκες ξεπερνούν τα 100.000 ευρώ την ημέρα οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν περισσότερους από έναν λογαριασμούς και μάλιστα σε διαφορετικές τράπεζες.
Τρίτον: Οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιούν τις καταθέσεις-αποταμιεύσεις για να δανειοδοτούν επενδυτικά προγράμματα (στην πραγματική οικονομία). Αυτό σημαίνει πως δεν είναι λογικό οι δανειοδοτήσεις να ξεπερνούν τις καταθέσεις. Για να το πούμε μεταφορικά χρησιμοποιώντας έναν όρο από τον τουρισμό: το overbooking οφείλει να καλύπτεται με βεβαιότητα σε ΣΙΓΟΥΡΗ συνεργασία με άλλες ανάλογες επιχειρήσεις.
Βέβαια, τα τελευταία χρόνια του πάρτι, τα golden boys, χρησιμοποίησαν τα χρήματα των καταθετών σε περίεργες συναλλαγές ομολόγων χωρίς αντίκρισμα για να αυξήσουν τα κέρδη των τραπεζών (και τα προσωπικά τους). Οι τράπεζες αυξάνοντας τα υποτιθέμενα κέρδη τους άρχισαν να δανείζουν απερίσκεπτα και βρέθηκαν κάποια στιγμή, φυσικά, στον αέρα.
Γι’ αυτόν τον λόγο θεσμοθετήθηκε και αρχίζει σιγά-σιγά να λειτουργεί μέσα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο έλεγχος των τραπεζών μέσα σε αυτό που ονομάζεται «διαφάνεια».
Τέταρτον: Η μεγάλη αλλαγή, όμως, που φέρνει η τεχνολογία στις τράπεζες είναι η ηλεκτρονική διακίνηση του χρήματος. Το χρήμα όχι μόνο δεν έχει οσμή, αλλά δεν έχει και τόπο. Διακινείται ακαριαία σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης – και πάει όπου βλέπει να αυξάνεται ταχύτερα. Αυτό, φυσικά, επιτρέπει το ευκολότερο ξέπλυμα του μαύρου χρήματος. Κάποτε το καταφύγιο του μαύρου χρήματος ήταν η Ελβετία και η Αργεντινή. Η Αργεντινή μας τέλειωσε με την πτώχευσή της και η Ελβετία σιγά-σιγά αρχίζει να προσαρμόζεται στις υποχρεώσεις της νέας εποχής (μαζί με κάποιες αστείες κρατικές οντότητες – Μάλτα, Λιχνενστάιν, Μονακό).
Όπως και να έχει, πάντως, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να σταματήσουν να παίζουν τον ρόλο που έχει το «βαποράκι» στη διακίνηση των ναρκωτικών.
Πέμπτον: Οι μεγαλοκαταθέτες των τραπεζών θα αναγκαστούν να φορολογηθούν και να ρισκάρουν τα χρήματά τους στα χρηματιστήρια και όχι να επωφελούνται από τα σίγουρα επιτόκια των τραπεζών στα μαύρα χρήματα. Και, φυσικά, δεν υπάρχει κανένας λόγος να τους λυπηθεί κανείς. Αντίθετα, μπορούν να βοηθήσουν έτσι καλύτερα στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας.
Είναι πια καιρός να αρχίσουν να ξαναγράφονται τα ξεπερασμένα εγχειρίδια της οικονομικής επιστήμης για να μπορούν και οι φοιτητές να αρχίσουν να καταλαβαίνουν τη σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα που δεν έχει καμιά σχέση (είτε μας αρέσει είτε όχι) με τα οικονομικά δόγματα του παρελθόντος.
Όσο για τα ταμπού, μην ξεχνάμε πως η λέξη «ταμπού» δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τις πρωτόγονες φυλές της Αφρικής – είναι πια καιρός να σταματήσουμε να μιμούμαστε τους πρωτόγονους προγόνους μας, γιατί έτσι θα φτάσουμε και στους πιθήκους…
