Μια υπέροχη έκθεση λαμβάνει χώρα αυτή την περίοδο στο κεντρικό κτήριο του Μουσείου Μπενάκη, επί της οδού Κουμπάρη και αριθμού 1, στο κέντρο της Αθήνας με τίτλο «Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο» με αφορμή τα 400 χρόνια από τον θάνατο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, υπό την επιμέλεια των Richard Kagan και Νίκου Χατζηνικολάου.
Η έκθεση εστιάζει στην παρουσίαση του προσωπικού κύκλου του Ελ Γκρέκο, που αποτελούταν από διανοούμενους, συλλέκτες, ιδιώτες που παράγγελναν τους πίνακές του, μέσω πληθώρας εγγράφων, βιβλίων, αντικειμένων που εκτίθενται στο μουσείο, ώστε ο επισκέπτης να συλλάβει όσο το δυνατόν με τη μεγαλύτερη βιωματική ακρίβεια, πώς οι προσλαμβάνουσες που είχε ο καλλιτέχνης από το περιβάλλον του, τον ενέπνευσαν και τον βοήθησαν να προωθήσει και αναπτύξει την δημιουργικότητά του.
Ταυτοχρόνως, η έκθεση περιλαμβάνει αρχειακό υλικό από τα Αρχεία του Τολέδο και της Μαδρίτης, βιβλία από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας και τέσσερεις προσωπογραφίες του Γκρέκο από το Museo del Prado, το Museo del Greco στο Τολέδο και από μία ιδιωτική συλλογή από το Λονδίνο. Βέβαια, το αφιέρωμα δεν προσανατολίζεται στους πίνακές του, γι’αυτό άλλωστε δεν περιλαμβάνει και τα πιο γνωστά και υποβλητικά έργα του ζωγράφου. Η εν λόγω έκθεση είναι μία έκθεση που εξερευνάται μέσω της ανάγνωσης, που όσο πιο προσεκτικό είναι το μάτι του αναγνώστη, τόσο πιο βαθιά στο σημασιολογικό υπόστρωμα θα βυθιστεί.
Ο Ελ Γκρέκο έφτασε το 1576 από τη Ρώμη. Ο επιφανειακός λόγος ήταν ένα ασεβές σχόλιο που έκανε ο ίδιος για την «Δευτέρα Παρουσία» του Μιχαήλ Αγγέλου κατά τον Giulio Mancini, ότι δηλαδή, εάν κανείς κατεβάσει το έργο του Μιχαήλ Αγγέλου, εκείνος μπορεί να το κάνει το ίδιο καλό και με σεμνοπρέπεια. Έτσι, δημιούργησε εκνευρισμό και ταραχή στους υπόλοιπους ζωγράφους. Βέβαια, ο πραγματικός λόγος της φυγής του, ήταν πως εκείνη την περίοδο τελείωνε το μοναστήρι του Escorial και ο Φίλιππος Β’ της Ισπανίας είχε καλέσει ζωγράφους να το διακοσμήσουν, γι’αυτό ο Γκρέκο ήλπιζε για δουλειά. Ταυτοχρόνως, είχε ήδη συνδέσμους εκεί -μεταξύ άλλων και τον Luis de Castilla, τον οποίο ο Γκρέκο γνώρισε στη Ρώμη και έγινε κοντινός του φίλος και εν τέλει ένας από τους δύο εκτελεστές της διαθήκης του- και ήδη δύο μεγάλες παραγγελίες πριν καν φτάσει. Οπότε, έφυγε για την πόλη του Τολέδο, που εκείνη την εποχή αποτελούσε την έδρα του Αρχιεπισκόπου και της Ιεράς Εξέτασης και κατ’ επέκτασιν ήταν πόλη με βαθιά θρησκευόμενους κατοίκους. Γι’αυτό υπήρχαν πολλές πιθανότητες να έχει ο Γκρέκο πολλές παραγγελίες, και οι πιθανότητες επιβίωσής του ήταν πολύ περισσότερες από ότι στη Ρώμη.
Όλα αυτά, αξίζει κανείς να τα ανακαλύψει –ή και ξανα-ανακαλύψει- επισκεπτόμενος το Μουσείο Μπενάκη. Ήδη από τον Νοέμβριο του 2014 , πληθώρα ανθρώπων έχουν περάσει τις πόρτες του για να αναρριγήσουν από την αίγλη που ακτινοβολεί η εμβληματική προσωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και υπάρχει ακόμα χρόνος μιας ακόμα εβδομάδας να την επισκεφθούν όσοι το έχουν αμελήσει, αφού ολοκληρώνεται την 1η Μαρτίου 2015. Ακόμα όμως κι αν κάποιος δεν προλάβει, δεν χρειάζεται να λυπηθεί. Θα ακολουθήσουν εκθέσεις και από την Εθνική Πινακοθήκη –όπου το εργοτάξιό της προς το παρόν έχει «ντυθεί» με έργα του Γκρέκο- αλλά και από το Χριστιανικό Μουσείο.
*Έκθεση: Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο
Μουσείο Μπενάκη, Κουμπάρη 1, Αθήνα
έως 01/03/2015
Και ομαδικές / σχολικές ξεναγήσεις.
Περισσότερες πληροφορίες:
