Όταν σκοτώθηκε η Πριγκίπισα Νταϊάνα σε αυτοκινητιστικό ατύχημα το 1997 στη γέφυρα Ντ’ Αλμά του Παρισιού, οι αρχές δημοσιοποίησαν φωτογραφίες από δορυφόρο στην προσπάθεια τους να εξακριβώσουν τα αίτια του δυστυχήματος. Το διαδίκτυο δεν ήταν ακόμα στα φόρτε του, αλλά η τηλεόραση ως βασίλισσα της ενημέρωσης την εποχή εκείνη, για μήνες μας βομβάρδιζε με εικόνες από κάμερες ασφαλείας, δορυφορικές λήψεις, ακουστικά ντοκουμέντα. Ίσως ήταν η πρώτη φορά που συνειδητοποίησα ότι οι τηλεφωνικές υποκλοπές του 1989 στην Ελλάδα που μας είχαν «συγκλονίσει», ήταν τεχνολογικά παρωχημένες.
Η είδηση ότι η Αμερικάνικη Υπηρεσία Ασφάλειας (NSA) συνεργάζεται με εννέα κορυφαίες εταιρείες του διαδικτύου, με το Google και το facebook ανάμεσα τους, για την παρακολούθηση της επικοινωνίας των πολιτών, μπορεί να έκανε τον γύρο του κόσμου, αλλά θεωρώ ότι δεν ξάφνιασε ιδιαίτερα πολλούς. Ούτε βέβαια και οι δηλώσεις του προέδρου Ομπάμα περί ασφάλειας του προγράμματος Πρίσμα (PRISM) για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Ιστορικά, τις περισσότερες φορές η τρομοκρατία είναι ένα βήμα μπροστά από την τεχνολογία που την παρακολουθεί. Λίγο πολύ οι περισσότεροι και ειδικά οι ενεργοί χρήστες του διαδικτύου γνωρίζουν, ότι είναι σχετικά εύκολο σε αυτούς που διαθέτουν κάποιες πιο «ιδιαίτερες» γνώσεις, η παρακολούθηση κάποιου. Αν το καλοσκεφτούμε η κατασκοπεία πάντα εκμεταλλευόταν την τεχνολογία της κάθε εποχής, για τα συμφέροντα της, από τα εκπαιδευμένα περιστέρια μέχρι τους σημερινούς δορυφόρους.
Η δύναμη της πληροφορίας είναι που κινεί όλο αυτό το σύστημα χρήσης του διαδικτύου και ακόμα περισσότερο η εξουσία που δίνει η πληροφορία, που αφορά τους χρήστες του. Οι διαφημιστικές εταιρίες ούτως ή άλλως παρακολουθούν την κάθε μας κίνηση: πού κάνουμε like στο facebook, τι post επιλέγουμε στο profile μας, τι ιστοσελίδες διαβάζουμε για να ενημερωθούμε, τι πληροφορίες ψάχνουμε στις μηχανές αναζήτησης κ.λ.π. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει γίνει έρευνα ειδικά για τις προτιμήσεις των εφήβων, επειδή χρησιμοποιούν κωδικοποιημένη γλώσσα, εμποδίζοντας έτσι τις διαφημιστικές εταιρίες να καταλάβουν τις προτιμήσεις τους και να επιλέξουν την τοποθέτηση ανάλογων διαφημιστικών προϊόντων, στις σελίδες τους στο facebook.
Αυτό πάντως δεν φαίνεται να πτοεί κανέναν μας στο να χρησιμοποιούμε καθημερινά το διαδίκτυο είτε για να ενημερωθούμε, είτε για επαγγελματικούς λόγους, είτε για να επικοινωνήσουμε. Η απίστευτη δύναμη της χρήσης του διαδικτύου δεν δείχνει να επηρεάζεται από κατασκοπικά σκάνδαλα, ή άλλου είδους διερεύνησης των προτιμήσεων, ή των κινήσεων μας μέσα στον ιστό, αλλά αποτελεί πλέον τρόπο ζωής εκατομμυρίων χρηστών. Ίσως τελικά ο φόβος της παραβίασης των προσωπικών μας δεδομένων να υπερνικάται, από την δυνατότητα που έχουμε να ενημερωνόμαστε ανά πάσα στιγμή για το τι γίνεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Άλλωστε καθημερινά έχουμε πολλά να παρακολουθήσουμε, σε έναν κόσμο και σε μια εποχή που οι αλλαγές, οι ανατροπές, οι εξελίξεις, συνεχώς ανατρέπουν τα μέχρι τώρα δεδομένα. Αν λοιπόν αποδεχτούμε ότι μας παρακολουθούν, ευτυχώς σε μεγάλο βαθμό έχουμε και εμείς την δυνατότητα να παρακολουθούμε…
Σε έναν κόσμο βέβαια που η πληροφορία και η δύναμη της έχει κατακλύσει την καθημερινότητα μας, θα ήτανε πολύ σημαντικό να μπορούσαμε να εκπαιδευτούμε έτσι ώστε το μυαλό μας, να σκέπτεται και να αντιλαμβάνεται όλο αυτό τον όγκο πληροφοριών που διαχειριζόμαστε και όλα αυτά τα γεγονότα που καθημερινά παρακολουθούμε. Γιατί αλλιώς, η ιδιότητα του απλού θεατή των γεγονότων, μας κάνει πιόνια σε αυτούς που μας παρακολουθούν…
