Έχουμε δει πολλά ταξί στο σινεμά. Από το διασημότερο ίσως όλων ταξί που οδηγεί ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο στην ταινία ‘’Ο ταξιτζής’’ του Μάρτιν Σκορσέζε και τη σειρά κωμωδιών ‘’Taxi’’ έως το ταξί που οδηγεί ο Τζέιμι Φοξ στο θρίλερ ‘’Η διαδρομή’’. Η τελευταία ταινία του Ιρανού Τζαφάρ Παναχί (που την είδαμε και στο τελευταίο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αλλά τώρα με την έξοδό της στις αίθουσες μας δίνεται η ευκαιρία να γράψουμε γι’ αυτή) διαφέρει αρκετά από τις προαναφερθείσες.

Κι αυτό γιατί πρόκειται για το δημιούργημα ενός ανθρώπου που του έχει απαγορευτεί από το κράτος του η παραγωγή κινηματογραφικού έργου για είκοσι ολόκληρα χρόνια. Αυτός όμως δεν το βάζει κάτω. Το 2011 και το 2013 γύρισε δυο ταινίες σχεδόν μυστικά στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού και τώρα δεν διστάζει να βγει στους δρόμους και να κοιτάξει την Τεχεράνη μέσα από τα μάτια ενός ταξιτζή που έχει τη μορφή του. Για το πείσμα του να κάνει σινεμά και να αποτυπώνει στο φιλμ τη σκληρή καθημερινότητα που βιώνουν οι συμπατριώτες του (καθημερινοί άνθρωποι και διανοούμενοι) βραβεύτηκε με τη Χρυσή Άρκτο το 2015 στο φεστιβάλ του Βερολίνου. Το βραβείο παρέλαβε η ανιψιά του, Hana Saeidi, που έχει και ένα συμπαθέστατο ρόλο στην ταινία.

Το ‘’Ταξί στην Τεχεράνη’’ –όπως είναι ο ελληνικός τίτλος της ταινίας- μας δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή έστω και για 1 ώρα και 20 λεπτά με ένα μωσαϊκό διαφορετικών χαρακτήρων που μεταφέρει αφιλοκερδώς στο ταξί του ο Τζαφάρ Παναχί. Από άντρες προσκολλημένους στον ισλαμικό νόμο μέχρι λαθρέμπορους ταινιών (ο μόνος τρόπος για να δεις Γούντι Άλεν και αμερικανικές τηλεοπτικές σειρές στο Ιράν είναι να καταφύγεις σ’ αυτούς) αλλά και γυναίκες με θάρρος και ανθρωπιστικά αισθήματα όπως η δικηγόρος και υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Nasrin Sotoudeh . Ακόμη, μέσα από το χαρακτήρα της μικρής ανιψιάς που αναλαμβάνει να γυρίσει μια ταινία μικρού μήκους για το σχολείο της δίνεται η δυνατότητα σε όλους εμάς, τους δυτικούς θεατές να έρθουμε σε επαφή με τους κανόνες στους οποίους πρέπει να υπακούει μια ταινία στο Ιράν προκειμένου να πάρει την έγκριση από την επιτροπή της λογοκρισίας. Κι εκεί θα δούμε τον παραλογισμό σε όλο του το μεγαλείο καθώς απαγορεύεται να αποτυπώνονται σε κινηματογραφική εικόνα καταστάσεις αμφιλεγόμενες ή να υπάρχουν πολιτικές και οικονομικές αναφορές.

Μιας και δεν πήρε έγκριση από την επιτροπή λογοκρισίας του Ιράν, η ταινία του Παναχί δεν έχει τίτλους τέλους. Και με το σημείωμά του στο τέλος του φιλμ, ο δημιουργός χαίρεται γι’ αυτό. Διότι μπόρεσε με μια χαμηλών τόνων αλλά απίστευτου θάρρους καλλιτεχνική πράξη να αποτυπώσει με χιούμορ και ευαισθησία το κλίμα που επικρατεί στη σύγχρονη Τεχεράνη.