Οι επανεκδόσεις παλιών ταινιών είναι ένα φαινόμενο που συναντάμε στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι. Αν και το καλοκαίρι μας αποχαιρετά, η ‘’Σειρήνα του Μισισιπή’’ του Φρανσουά Τρυφώ που θα παίζεται από σήμερα σε νέες ψηφιακές κόπιες στον κινηματογράφο Άστυ, αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες επανεκδόσεις που είδαμε φέτος.
Πρόκειται για μια πανέξυπνη ταινία που φλερτάρει με το φιλμ νουάρ ενώ δεν λείπουν και οι αναφορές στο σινεμά του Άλφρεντ Χίτσκοκ που ο Τρυφώ τόσο θαύμαζε. Πρωταγωνιστές αυτής της ιδιαίτερης ταινίας είναι ο ‘’πιο όμορφος άσχημος του γαλλικού κινηματογράφου’’ που δεν είναι άλλος από τον Ζαν-Πωλ Μπελμοντό και η ωραιοτάτη Κατρίν Ντενέβ.
Όσον αφορά την υπόθεση, που βασίζεται στο βιβλίο του Κόρνελ Γούλριτς (ή Γουίλιαμ Άιρις) ‘’Βαλς στα σκοτάδια’’, θέλει τον Λουί να είναι ένας πλούσιος ιδιοκτήτης καπνοφυτειών στο νησί Reunion ο οποίος επιθυμεί να βρει σύζυγο δια αλληλογραφίας. Η γυναίκα θα καταφτάσει με το πλοίο ‘’Μισισιπής’’ αλλά θα αποδειχτεί αμέσως ότι είχε στείλει διαφορετική φωτογραφία κατά τη διάρκεια ανταλλαγής των γραμμάτων. Ο Λουί θα συγχωρήσει αυτό το ψέμα και θα αποφασίσει όχι μόνο να τη νυμφευθεί αλλά επίσης να την κάνει συνδικαιούχο στον τραπεζικό του λογαριασμό.
Όπως είναι λογικό σε κάτι τέτοιες ιστορίες, η γυναίκα θα εξαφανιστεί ξαφνικά μαζί με ένα αστρονομικό ποσό που θα του αποσπάσει. Ο Λουί θα συνειδητοποιήσει ότι εκείνη δεν ήταν το φυσικό πρόσωπο που υποκρίνονταν ότι ήταν ενώ στην υπόθεση θα αναμειχθεί και ένας επαγγελματίας αλλά συνάμα γραφικός ιδιωτικός ντετέκτιβ. Παράλληλα ο κεντρικός ήρωας θα εντοπίσει τη μυστηριώδη γυναίκα σε ένα κακόφημο κλαμπ κι ενώ αρχικά είναι έτοιμος να τη δολοφονήσει θα το σκάσει μαζί της για να τη γλιτώσει από τον ντετέκτιβ που ο ίδιος προσέλαβε.
Όπως καταλαβαίνετε μέσα σε λίγες μόνο γραμμές είναι αδύνατο και ίσως δεν πρέπει κιόλας να περιγράψουμε τη δαιδαλώδη πλοκή της ταινίας που ακολουθεί κατά γράμμα τους κανόνες του Χίτσκοκ περί αποπροσανατολισμού του κοινού (‘’Στρέφουμε το κοινό προς μια κατεύθυνση και έπειτα προς μια άλλη, για να το κρατήσουμε όσο πιο μακριά γίνεται απ’ όσα πρόκειται να συμβούν’’, δήλωνε ο μεγάλος auteur στις διάσημες συνεντεύξεις του στον Τρυφώ που υπήρξε επίσης και ευφυής κριτικός κινηματογράφου). Δεν είναι λίγες και οι αναφορές σε ταινίες του μάστερ του σασπένς όπως το ‘’Spellbound’’ αλλά και ιδιαιτέρως την ‘’Ψυχώ’’ (προσέξτε το στήσιμο της σκηνής του πυροβολισμού του ιδιωτικού ντετέκτιβ στη σκάλα!).
Όσον αφορά, λοιπόν, την πρώτη ανάγνωση πρόκειται για μια αστυνομική ιστορία με πολλά στοιχεία από το είδος του ερωτικού δράματος αφού το πάθος για μια μοιραία γυναίκα κυριαρχεί. Μέσα στα πλαίσια αυτής της πρώτης ανάγνωσης θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε το γυναικείο χαρακτήρα της ταινίας από μια σκοπιά που θα μας επέτρεπε να την κατακρίνουμε. Και βέβαια είναι αλήθεια ότι κανείς δεν θα εμπιστεύονταν μια τέτοια γυναίκα, ορφανή και κακόφημη και οι περισσότεροι θα τη χαρακτήριζαν παλιοθήλυκο χωρίς να σκεφτούν το παρελθόν της μέσα στα αναμορφωτήρια και την εκμετάλλευση από νταβατζήδες. Ο Τρυφώ καταφέρνει να μεταμορφώσει την Κατρίν Ντενέβ σε μια πραγματική femme fatale που αποδεικνύεται πιο δυνατή από τον αντρικό χαρακτήρα του φιλμ τον οποίο κατευθύνει όπως εκείνη θέλει.
Όμως, υπάρχουν κάποια ιστορικά στοιχεία που δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα όταν κάποιος θέλει να κατανοήσει αυτό το φιλμ. Ο καπνοβιομήχανος της ιστορίας μας κατοικεί σε ένα νησί που πέρασε από τους Πορτογάλους στους Γάλλους το 1642. Αρχικά εκεί ζούσαν 20 άντρες άποικοι οπότε με σκοπό την αύξηση του πληθυσμού το νησί εποικίστηκε με κάποιες πόρνες. Κατ’ αυτούς που εξετάζουν την ταινία από αυτή τη σκοπιά, ο ήρωας μας πληρώνει ουσιαστικά με αυτό το παιχνίδι που του παίζει η μοίρα την αλαζονεία των αποικιοκρατών και φιλάργυρων προγόνων του.
Επιπροσθέτως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που σημειώνουν ότι ο Φρανσουά Τρυφώ προσπαθεί να κάνει ένα ουσιαστικό σχόλιο πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και το πώς αυτές αλλοιώνονται από τον οικονομικό παράγοντα. Ακόμα και στις μέρες μας πολλές οικογένειες δεν είναι δημιουργήματα του αληθινού έρωτα αλλά συζεύξεις οικονομικών συμφερόντων. Έτσι, μόνο όταν το ζεύγος απογυμνώνεται από τον χρηματικό παράγοντα είναι σε θέση να κατανοήσει με τι συναισθηματικά υλικά χτίζεται μια σχέση. Μόνο τότε εκείνη θα νιώσει πώς είναι να σε αγαπάει κάποιος ακόμα και με κίνδυνο της ύπαρξής του χωρίς να μετανιώνει ακόμα και όταν προδοθεί. Κι εκείνος όμως μάλλον δεν έχει χαλάσει άλλη φορά τη βολή της λουσάτης ζωής του (που πλέον ελλείψει χρημάτων δεν υπάρχει) για τα μάτια μιας γυναίκας.
Πέρα και πάνω απ’ όλα αυτά η ‘’Σειρήνα του Μισισιπή’’ είναι από εκείνες τις ταινίες που συναντάμε κομμάτια του εαυτού μας εντός τους. Ο τρελός έρωτας που τόσο απασχολεί το Φρανσουά Τρυφώ είναι κάτι που όλοι έχουμε νιώσει έστω και για λίγες στιγμές στη ζωή μας. Ο δαιμόνιος σκηνοθέτης πατά πάνω στη βιωματική μας σχέση με τον έρωτα και θέτει τις βάσεις και για σκέψεις ταξικού – οικονομικού περιεχομένου πέραν του γεγονότος ότι η αστυνομική πλοκή μας σαγηνεύει.
