Σε μια Ελλάδα κατ’ εξοχήν πληγμένη από μια κρίση όχι μονάχα οικονομική, η ίδια η Παιδεία δεν θα μπορούσε να βγει αλώβητη από τα τεκταινόμενα. Οι αρχαίοι Έλληνες διατύπωναν ευθαρσώς τη ρήση «πας μη Έλλην, βάρβαρος», εννοώντας φυσικά όλους όσοι δεν μετείχαν της ελληνικής Παιδείας. Ήδη από την αρχαιότητα, λοιπόν, συνειδητοποιούμε την τεραστίων διαστάσεων σημασία που έδιναν στην Παιδεία.
Μέσω της παιδείας προάγονται η σκέψη, οι επιστήμες, οι ιδέες, η τέχνη, ο πολιτισμός και καθώς η αρχαία Ελλάδα ήταν έμπλεη πεπαιδευμένων ανθρώπων, μπόρεσε να αποκτήσει την αίγλη που απέκτησε, και να παράγει τέτοια σπουδαία έργα, που μείνανε στην ιστορία για χιλιάδες χρόνια. Τα φιλοσοφικά κείμενα και οι σκέψεις σοφών όπως του Σωκράτη, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Επίκουρου, διαβάζονται ξανά και ξανά και εγείρουν το ενδιαφέρον σύγχρονων μελετητών. Τα μηνύματα και η φιλοσοφία ανθρώπων που ζήσανε στα χρόνια προ Χριστού, είναι διαχρονικά επίκαιρα, κάνοντας τον καθένα να κατανοήσει απολύτως πως η Παιδεία είναι εκ των πραγμάτων η τροφή της σκέψης και της νόησης.
Σε μια Ελλάδα, λοιπόν, που τείνει να καταβαραθρωθεί από τα προβλήματα και τις οικονομικές δυσχέρειες, αυτή η σπουδαία ρήση των αρχαίων φαίνεται να λησμονείται. Στην αιχμή του δόρατος της κρίσης στέκει η Παιδεία, που ενώ θα έπρεπε να είναι η πλέον προστατευμένη λειτουργία του κράτους, είναι ένας από τους πιο παραγκωνισμένους και ελλιπούς ενδιαφέροντος τομείς. Σε μια Ελλάδα που λείπουν βιβλία από τα σχολεία, με αποτέλεσμα οι νεαροί μαθητές να χάνουν πολύτιμες εβδομάδες διδασκαλίας, που η παραπαιδεία ανθίζει απλώς και μόνο για να έχουν κάποια δουλειά οι ολοένα και αυξανόμενοι σε αριθμό φιλόλογοι, που ενώ το ακαδημαϊκό έτος στα πανεπιστήμια ξεκινάει από πρώτη Σεπτέμβρη, πολλά – εάν όχι τα περισσότερα – ξεκινάνε τα μαθήματα μέσα Οκτώβρη λόγω καταλήψεων. Kαι ενώ ο Έλληνας πολίτης ακούει κάθε χρόνο κάποιο καινούργιο μεγαλεπήβολο σχέδιο του εκάστοτε υπουργού Παιδείας, που αλλάζει μαζί με την αλλαγή του κυβερνώντος κόμματος, για αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος προς το καλύτερο (sic), αλήθεια εγείρεται η απορία για ποιούς λόγους οι νέοι στρέφονται ολοένα και περισσότερο στα Πανεπιστήμια του εξωτερικού;
Διανύουμε μια περίοδο με πρωτοφανή ποσοστά μετανάστευσης των νέων. Ενώ πριν μερικά χρόνια κυριαρχούσε η – εσφαλμένη κατ’ εμέ – αντίληψη πως έξω πήγαιναν για σπουδές όλοι όσοι δεν κατάφερναν να εισαχθούν σε κάποια εγχώρια ανώτατη σχολή, πλέον βλέπουμε – με δυσαρέσκεια οι περισσότεροι – αριστούχους μαθητές που μπαίνουν με πρωτιές σε Νομικές και Ιατρικές σχολές, να επιλέγουν τον «εύκολο» δρόμο, όπως τους καταλογίζεται. Όμως, όλοι όσοι με τέτοια ευκολία δαχτυλοδείχνουν και λοιδορούν τέτοιες αποφάσεις, έχουν άραγε κοιτάξει το δάσος; Ή επιμένουν να κοιτάζουν πεισματικά μονάχα το δέντρο, κρίνοντας και κατηγορώντας τέτοιες αποφάσεις κατά το δοκούν; Έχουν άραγε συνειδητοποιήσει πως έξω κυριαρχεί μια οργάνωση, η οποία για τη χώρα μας φαντάζει σαν ουτοπία; Λύπη μονάχα θα πρέπει να επιφέρει η συνειδητοποίηση πως σε μια χώρα που κάποτε αποτελούσε την κοιτίδα του πολιτισμού και της παιδείας, πλέον οι εν λόγω τομείς αντιμετωπίζονται από τους ιθύνοντες ως κάτι οιονεί επουσιώδες.
Είναι τυχαίο, άραγε, πως τα ευρηματικά μυαλά των Ελλήνων χρειάζεται να διαβούν τα σύνορα της πατρίδας τους για να λάμψουν; Βέβαια, όταν τυχόν ακουστεί από τα ΜΜE ένα ελληνικό όνομα να έχει προοδεύσει, λόγου χάριν στον επιστημονικό τομέα, οι συμπατριώτες φουσκώνουν τα στήθη τους όλο κομπασμό και υπερηφάνεια για τη χώρα τους. Μόνο που δεν έχουν συνειδητοποιήσει πως τα περισσότερα επιτεύγματα των Ελλήνων συμβαίνουν έξω από την Ελλάδα…
