Ας θυμηθούμε ενόψει του πιθανού 4ου μνημονίου, τι έγραψε ο αρχαίος ιστορικός Πλούταρχος και μάλιστα σε νεαρή ηλικία μόλις στα 18 του, για δανεισμό, δανειστές και δανειζόμενους. Φαίνεται ότι από τότε τον απασχολούσε το θέμα του δανεισμού που το αντιμετώπιζε ως δεινό και έγραφε:
«Άνθρωπος που μπλέκει μια φορά, μένει χρεώστης για πάντα και σαν το άλογο που του έχουν φορέσει χαλινάρι, δέχεται στην ράχη του τον έναν αναβάτη μετά τον άλλον»
«Φύγε να γλυτώσεις από τον εχθρό και τύραννό σου, τον δανειστή που θίγει την ελευθερία σου, βάζει πωλητήριο στην αξιοπρέπειά σου κι αν δεν του δίνεις, σε ενοχλεί αν πουλήσεις, ρίχνει την τιμή αν δεν πουλήσεις, σε αναγκάζει αν τον πας στο δικαστήριο, προσπαθεί να επηρεάσει την έκβαση της δίκης αν του ορκίζεσαι, σε προστάζει αν κρατάς την πόρτα κλειστή, στήνεται στο κατώφλι και σου βροντά αδιάκοπα…».
Και επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται ανά τους αιώνες, συμπλήρωνε στο έργο του “Περ ὶ τοῦ μὴ δε ῖ ν δανείζεσθαι”: «Διότι χρεωνόμαστε για να πληρώσουμε όχι το ψωμί και το κρασί μας, μα εξοχικές κατοικίες, δούλους, μουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώματα… ».
«Οι οφειλέτες είναι δούλοι όλων των δανειστών τους. Είναι δούλοι δούλων αναιδών και βάρβαρων και βάναυσων». Και οι δανειστές «Μετατρέπουν την αγορά σε κολαστήριο για τους δύσμοιρους οφειλέτες, σαν όρνεα τους κατακρεουργούν και τους κατασπαράζουν βυθίζοντας το ράμφος στα σωθικά τους»… λέει κατηγορηματικά ο χαιρωνίτης ρήτορας.
Αλλά και για τους δανειζόμενους έγραψε πολλά και τους απέδιδε ευθύνες για τον τρόπο που δανείζονταν. «Διότι χρεωνόμαστε για να πληρώσουμε όχι το ψωμί και το κρασί μας, μα εξοχικές κατοικίες, δούλους, μουλάρια, ανάκλιντρα και τραπεζώματα… ».
«Και το αποτέλεσμα ποιό είναι; Για να διατηρήσουμε την ελευθερία μας ενώ έχουμε συνάψει δάνεια κολακεύουμε ανθρώπους που καταστρέφουν σπιτικά, γινόμαστε σωματοφύλακές τους, τους καλούμε σε γεύματα, τους προσφέρουμε δώρα και τους πληρώνουμε φόρους».
Και αν όλα αυτά συνέβαιναν στην αρχαιότητα, προφανώς και στην σύγχρονη εποχή τίποτα δεν έχει αλλάξει, άλλωστε σε 2000 χρόνια από τώρα και εμείς αρχαίοι θα είμαστε…
