Μια φορά ήταν ένας Πολωνός, ένας Σκωτσέζος, ένας Ιρλανδός, ένας Αμερικάνος, ένας Άγγλος, ένας Ελβετός, ένας Πορτογάλος και ένας Γερμανός. Όλοι αυτοί αποφάσισαν να δώσουν είτε χρήματα, είτε αίμα είτε την ίδια τους την ζωή σε ένα επαναστατημένο έθνος της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στα mainstream “μέσα”, δεν θα τους ακούσουμε ούτε θα τους δούμε και ποτέ. Ας πάρουμε μια πρώτη γεύση.
Πορτογάλος Αντώνιο Figuerra d’ Almeida: ο «πυροσβέστης»
O Πορτογάλος Αντώνιο Figuerra d’ Almeida πιστώνεται για την επιδέξια άμυνα που προέβαλε όταν ο στρατός του Ιμπραήμ εμφανίστηκε μπροστά στην Τριπολιτσά το 1826. Λειτούργησε πολλές φορές πυροσβεστικά στις διαμάχες Καποδιστριακών και Αντικαποδιστριακών ενώ μετά την δολοφονία του Κυβερνήτη και το μπαχαλιό που ακολούθησε εγκατέλειψε τις θέσεις του στο Ναύπλιο.
Αμερικανός Samuel Gridley Howe: το μάχιμο νυστέρι
Ο Samuel Gridley Howe ήταν από τις συμβολικές μορφές της αμερικανικής ιστορίας στην χειραφέτηση των έγχρωμων στις ΗΠΑ. Γεννημένος το 1801 στην Βοστόνη από πλούσια οικογένεια σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Brown και αργότερα στο Harvard ιατρική. Με το που παίρνει το πτυχίο σαλπάρει για την επαναστατημένη Ελλάδα για να προσφέρει τις γνώσεις του χειριζόμενος τις πιστόλες εξίσου καλά με το νυστέρι. Τον φώναζαν Lafayette της Ελληνικής Επανάστασης” Το 1827 επέστρεψε στις ΗΠΑ για να μαζέψει δολάρια και πολεμοφόδια και να τα στείλει πίσω στην Ελλάδα. Περίπου 60.000 δολάρια κατάφερε να μαζέψει… not bad.
Ελβετός Ιωάννης–Γαβριήλ Εϋνάρδος: το πορτοφόλι της επανάστασης
Ο Καποδίστριας γνωρίστηκε με αυτόν και την σύζυγό του στην Βιέννη το 1815, όταν αυτοκράτορες διαιρούσαν την Ευρώπη –και τον κόσμο- σε ζώνες επιρροών και συμφερόντων μετά την ήττα του Ναπολέοντα.
Μετά από κουβέντα με τον Έλληνα διπλωμάτη απεσταλμένο του Τσάρου ο Ελβετός Τραπεζίτης Ιωάννης–Γαβριήλ Εϋνάρδος απέκτησε μια πλήρη εικόνα για την κατάσταση στην οθωμανική Ελλάδα. Με την τεράστια επιρροή που διαθέτει αφιερώνεται σε μια ανευ προηγουμένου εκστρατεία επαφών με τα ισχυρότερα κέντρα εξουσίας στην Ευρώπη για να συγκεντρώσει βοήθεια για τους Έλληνες. Οι Έλληνες απορρίπτουν την μεσολάβησή του στην σύναψη δανείου με ευνοϊκούς όρους γιατί θέλανε αυτοί οι ίδιοι να το διαχειριστούν και όχι η Φιλελληνική Επιτροπή που συγκρότησε με κόπο ο Εϋνάρδος. Οι λόγοι είναι εύλογοι…
Από την πτώση του Μεσολογγίου μέχρι τις πρώτες μέρες του 1827, είχαν σταλεί στην Ελλάδα, με φροντίδα του Εϋνάρδου τρόφιμα συνολικού βάρους 7,4 εκατομμυρίων λιβρών, μόνο το 1827 οι έρανοι που συγκέντρωσε άγγιξαν τα 800.000 φρ. Μόνο από τον εβδομαδιαίο έρανο που πραγματοποίησε ο Εϋνάρδος το 1826 είχαν αποσταλεί στην Ελλάδα συνολικές εισφορές άνω των 2,5 εκατομμυρίων φράγκων. Όταν ανέλαβε την Κυβέρνηση της χώρας ο Καποδίστριας ο Εϋνάρδος θα ήταν ο πιστός σύμβουλος και σύμμαχος του στην εχθρική Ευρώπη βάζοντας το χέρι στην τσέπη όποτε χρειαζόταν. Οικονομική στήριξη, κεφάλαια για τη γεωργική ανάπτυξη και την ίδρυση της Γεωπονικής Σχολής, αποστολή σπόρων, πατάτας, εργαλείων, φαρμάκων, συμβολή του στην ανοικοδόμηση χωριών, στην οργάνωση της παιδείας και του στρατού, δημιουργία της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας (στέλνει συνολικά 100.000 φρ. για την Τράπεζα), χορήγηση κρατικών δανείων που είχαν αρνηθεί στην Ελλάδα οι Δυνάμεις.
Παρά το μεγάλο χτύπημα που δέχτηκε με την δολοφονία του στενού του φίλου Καποδίστρια ο Εϋνάρδος δεν έπαψε να βοηθάει με τα χρήματά του και τις επαφές του το νέο ελληνικό κράτος χωρίς να εισακούγεται πάντα από τον Όθωνα.
Βλέπε περισσότερα για Εϋνάρδο εδώ
Ο Σκωτσέζος Thomas Gordon: ο απογοητευμένος με τους Έλληνες υποστράτηγος
Έχοντας σπουδές ιστορίας στα καλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης, το Ίτον και την Οξφόρδη πήγε και φόρεσε τα στρατιωτικά για δύο χρόνια υπηρετώντας στους Scots Greys. Αργότερα έκανε ταξιδάκια από Κωνσταντινούπολης μέχρι Θεσσαλονίκη και Μπαρμπαριά. Δεν καθόταν σε ένα σημείο, αγαπούσε σαν τρελός τα ταξίδια. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση ήταν από τους πρώτους ξένους που ήρθαν να πολεμήσουν με το μέρος των Ελλήνων αλλά στην πολιορκία της Τριπολιτσάς αηδίασε με τους Έλληνες που σφάξανε και τούρκικη γάτα μετά την πτώση της πόλης. Παρόλα αυτά έφυγε πίσω στο Λονδίνο και εκεί μάζευε χρήματα και όπλα για τους Έλληνες.
Το 1826 επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από ελληνικά παρακάλια και το 1827 συγκρούστηκε με τον επικίνδυνο Κιουταχή αλλά την έκανε ξανά για το εξωτερικό για τον ίδιο λόγο: του την έσπαγε η συμπεριφορά των Ελλήνων. Έφυγε για να ξαναφύγει και να αναλάβει την στρατιωτική διοίκηση της Πελοποννήσου ώσπου τα ξανατσούγκρισε αυτή τη φορά με τον Αντιβασιλέα Άρμανσμπεργκ εγκαταλείποντας για πάντα την Ελλάδα.
Ιρλανδός Ρίτσαρντ Τσωρτς: O generalissimo των ελληνικών δυνάμεων
Στην διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων είχε διοικήσει ελληνικά Συντάγματα που υπηρετούσαν στον Βρετανικό Στρατό. Υπήρξε και διοικητής του μετέπειτα Έλληνα αρχιστράτηγου Γεώργιου Κολοκοτρώνη.
Τον Ιρλανδό Ρίτσαρντ Τσωρτς τον κάλεσαν οι επαναστατημένοι Έλληνες να τους βοηθήσει με την αναμφισβήτητη στρατιωτική του εμπειρία. Στις αρχές του 1827 αποβιβάστηκε στην Ερμιόνη και μέσα σε δύο μήνες οι Έλληνες τον έκαναν αρχιστράτηγο του Στρατού Ξηράς μετά από εισήγηση του Κολοκοτρώνη. Η μέρα όμως δεν ξεκίνησε καλά και η επιχείρησή του να λύσει την πολιορκία της Ακρόπολης απέτυχε παταγωδώς καταφέρνοντας όμως να μαζέψει τους υποχωρούντες στρατιώτες σώζοντας την κατάσταση. Αφού ήρθε ο Καποδίστριας στάλθηκε στην Δυτική Στερεά Ελλάδα (1829) καταφέρνοντας με τον Άστιγγα να κυριεύσει τη Βόνιτσα, το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι συμβάλλοντας καθοριστικά στην χάραξη των συνόρων που συμπεριελάμβαναν τα απελευθερωμένα εδάφη στο ελληνικό κράτος.
Ο Βρετανός Frank Abney Hastings: η ναυτική διάνοια
Στο Τραφάλγκαρ στην σημαντικότερη ίσως ναυμαχία που έδωσε το πολεμικό ναυτικό της Μεγάλης Βρετανίας συμμετείχε και ένας 12χρονος πιτσιρίκος. Φαινόταν ότι ο μικρός είχε κλίση στο ναυτικό πόλεμο και θα είχε μια ξεχωριστή καριέρα στο Βρετανικό Ναυτικό αλλά εξαιτίας ενός πειθαρχικού παραπτώματος τα τσούγκρισε με το ναύαρχο και την έκανε για το Παρίσι έχοντας ήδη φτάσει στον βαθμό του πλοιάρχου.
Μόλις έναν χρόνο μετά το ξέσπασα της ελληνικής επανάστασης ήρθε στην Ύδρα όπου και κατατάχτηκε στο ελληνικό ναυτικό αναλαμβάνοντας την διοίκηση της πολεμικής κορβέτας «Θεμιστοκλής». Ο Χέιστιγκς έβλεπε πιο μακριά από την εποχή του. Αντιλήφθηκε ότι τα ατμοκίνητα πλοία θα ήταν πιο αποτελεσματικά από τα ιστιοφόρα καθότι δεν περιορίζονταν από την άπνοια. Έτσι πρότεινε στην ελληνική κυβέρνηση να επιβλέψει ο ίδιος προσωπικά την ναυπήγηση ενός υπερσύγχρονου πλοίου στην Αγγλία βάζοντας μάλιστα και 5.000 λίρες από την τσέπη του ενώ τα ναυτιλιακά όργανα και οι χάρτες ήταν με δικά του έξοδα.
Στις 1η Σεπτεμβρίου 1826 το «Καρτερία» το νέο όπλο του ελληνικού στόλου και μοναδικό πολεμικό ατμόπλοιο παγκοσμίως ήταν στο λιμάνι του Ναυπλίου. Το Καρτερία υποστήριξε τις επιχειρήσεις στον Πειραιά. Συμμετείχε στον αποκλεισμό της Ερέτριας τον χειμώνα του 1827 ενώ βομβάρδισε τον Ωρωπό κυριεύοντας και δύο εχθρικά φορτηγά γεμάτα με εφόδια. Την άνοιξη του 1827 η «Καρτερία» βομβάρδισε το Νιόκαστρο, οχυρό του Μεσολογγίου και την Ναύπακτο, ενώ τον Απρίλιο με μια τολμηρή καταδρομή, εισήλθε στον Παγασητικό κόλπο και έκαψε 8 εχθρικά δικάταρτα φορτηγά. Τον Σεπτέμβριο του 1827 μπήκε μέσα στον Κορινθιακό περνώντας τις παράκτιες άμυνες των Οθωμανών και κατάφερε το να στείλει στον πάτο της θάλασσας έναν τουρκικό στολίσκο 10 πλοίων μεταξύ των οποίων ήταν και η τουρκική ναυαρχίδα. Τον Μάρτιο του 1828 βομβάρδισε τον Αιτωλικό αλλά στην τελική επίθεση συμμετείχε και ο ίδιος και τραυματίστηκε στο χέρι. Οι γιατροί δεν πήραν χαμπάρι την σοβαρότητα του τραύματος και ο άνθρωπος πέθανε τον Μάιο του 1828.
Ο Γερμανός Καρλ φον Νόρμαν-Έχρενφελς: ο στρατηγός που δεν πρόλαβε να ρίξει τουφεκιά
Ο πατέρας του ήταν δικαστικός και πρωθυπουργός στο Βασίλειο της Νυρεμβέργης. Ο Καρλ φον Νόρμαν-Έχρενφελς είχε πολεμήσει με τους Αυστριακούς ενώ αργότερα πολέμησε στο πλευρό των Γάλλων φθάνοντας στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη. Συμμετείχε στην εισβολή των Γάλλων στην Ρωσία το 1812 ενώ τον Οκτώβριο του 1813 άλλαξε πάλι στρατόπεδο και πολέμησε με το μέρος των αντιπάλων της Γαλλίας του Ναπολέοντα. Βγάλε άκρη τώρα. Το 1822 κατέβηκε στην Ελλάδα αναλαμβάνοντας αρχηγός του Επιτελείου του Μαυροκορδάτου. Δυστυχώς όμως η Επαναστατημένη Ελλάδα δεν πρόλαβε να δει τα στρατιωτικά του ταλέντα καθότι πετσοκόφτηκε όπως και όλη σχεδόν η μονάδα φιλελλήνων στην μάχη του Πέτα το καλοκαίρι του 1822 και λίγους μήνες μετά υπέκυψε στο Μεσολόγγι.
Ο Πολωνός Mirziewski: ο Τσε της επανάστασης
Ανάμεσα στους επίλεκτους αξιωματικούς που συνόδευσαν το 1814 τον εξόριστο πρώην αυτοκράτορα Ναπολέοντα στο νησί Έλβα ήταν ο Πολωνός Mirziewski. Στην Φρουρά του Ναπολέοντα δεν έμπαινε όποιος κ’ όποιος και ο Πολωνός αυτός αξιωματικός Ιππικού είχε αποδείξει τις μαχητικές τους ικανότητες. Είχε πολεμήσει σε δεκάδες μάχες με αντιπάλους τους Ρώσους, τους Πρώσους, τους Βρετανούς, και τους Αυστριακούς συσσωρεύοντας μια σπάνια εμπειρία. Ο Ιταλός συνταγματάρχης Dania θα έγραφε γι αυτόν ότι «Μιλούσε με τόσο αυτοπεποίθηση ώστε οι Έλληνες υποκλίνονταν μπροστά του χωρίς να τον καταλαβαίνουν και σταύρωναν τα χέρια όπως έκαναν στην εκκλησία».
Δυστυχώς η Ελληνική Επανάσταση δεν πρόλαβε να καρπωθεί για πολύ τις υπηρεσίες του Πολωνού αξιωματικού. Ο Mirziewski ήταν από τους πολλούς Ευρωπαίους φιλέλληνες που σφαγιάστηκαν στην μάχη του Πέτα την στιγμή που επιχείρησε να διασπάσει τον τουρκικό κλοιό. Πριν την μάχη είχε πει: «Παντού όπου πολέμησα, υπό τον Ναπολέοντα και τον Μπολιβάρ, στη Γαλλία, στη Ρωσία, στο Πεδεμόντιο, στη Νεάπολη και τη Νότια Αμερική, διαπίστωσα πόσο άσκημα πάει ο κόσμος. Έχω όμως ήσυχη τη συνείδησή μου γιατί από νέος αγωνίστηκα για τη δικαίωση των καταπιεζομένων. Πιστός στην αρχή μου αυτή, μια μόνο έχω επιθυμία. Να πεθάνω για την απελευθέρωση των Ελλήνων. Ας δώσει ο Θεός να αναπαυτώ στην ηρωική αυτή γη.»
Βλέπε περισσότερα για τους παραπάνω και περισσότερα για περισσότερους στους παρακάτω συνδέσμους:
Σάμιουελ Γκρίντλεϋ Χάου [S.G. Howe]
Ελβετός Ιωάννης–Γαβριήλ Εϋνάρδος
Published by
