Το 1815, τα Επτάνησα πέρασαν επίσημα στην κυριαρχία της Βρετανίας αλλά, με την ίδρυση του ελληνικού κράτους αργότερα, άρχισε να ανακινείται το θέμα της ένωσής τους με την Ελλάδα. Αυτός ήταν και ο απώτερος σκοπός του κινήματος των Ριζοσπαστών το οποίο εκδηλώθηκε το 1848 στην Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο. Την επόμενη χρονιά μάλιστα κυκλοφόρησε η φήμη ότι η Βρετανία θα παραχωρούσε τα Επτάνησα στην Ελλάδα. Αν και μετέπειτα αποδείχθηκε ψευδής, η είδηση αυτή προκάλεσε έναν επαναστατικό αναβρασμό που επηρέασε τους αποκριάτικους εορτασμούς στο Αργοστόλι, το Φεβρουάριο του 1849.
Εκείνη την περίοδο τα Κούλουμα γιορτάζονταν στο Δράπανο, κοντά στο ανατολικό άκρο της γέφυρας που ενώνει τις δύο όχθες της λιμνοθάλασσας Κούταβος. Στην περιοχή είχαν συγκεντρωθεί όχι μόνο Αργοστολιώτες αλλά και κάτοικοι πολλών γειτονικών χωριών. Οι περισσότεροι ήταν μασκαρεμένοι και γενικά επικρατούσε μια ξέφρενη ατμόσφαιρα με χορούς, πειράγματα και άφθονο κρασί.
Δίπλα στο συγκεντρωμένο πλήθος βρίσκονταν Βρετανοί στρατιώτες και ντόπιοι χωροφύλακες για την τήρηση της τάξης, σε περίπτωση που η κατάσταση έβγαινε εκτός ελέγχου. Η αποστολή τους φαινόταν μάλλον εύκολη γιατί το εύθυμο, εορταστικό κλίμα δεν προμήνυε κάτι δυσάρεστο. Τα πράγματα όμως θα άλλαζαν δραματικά κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Κάποια στιγμή κατέφτασαν μασκαρεμένοι πολλοί κάτοικοι του χωριού Φαρακλάτα. Εντούτοις δεν επρόκειτο για μια αμιγώς αποκριάτικη πομπή. Οι Φαρακλάδες κρατούσαν μπροστά μια μεγάλη ελληνική σημαία που έφερε την επιγραφή «3 Σεπτεμβρίου». Ήταν μια διπλή πρόκληση για το καθεστώς. Από τη μια η ένωση με την Ελλάδα, από την άλλα η παραχώρηση συνταγματικών ελευθεριών. Το κλίμα βάρυνε απότομα. Τα Κούλουμα μετατράπηκαν σε επαναστατική διαδήλωση. Οι συγκεντρωμένοι παράτησαν άφησαν τους χορούς και το γλέντι και άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα και του Συντάγματος.
Παραδόξως οι Βρετανοί στρατιώτες δεν αντέδρασαν. Όσο το πλήθος περιοριζόταν σε ζητωκραυγές και συνθήματα χωρίς βιαιοπραγίες δεν έβλεπαν κάποιο σοβαρό λόγο να επέμβουν και οι περισσότεροι από αυτούς κοιτούσαν αδιάφορα. Μερικοί μάλιστα έβγαλαν τα πηλίκια που φορούσαν στο κεφάλι τους σε ένδειξη σεβασμού προς την ελληνική σημαία, αναγνωρίζοντας ίσως ότι τα αιτήματα των συγκεντρωμένων ήταν δίκαια.
Οι ντόπιοι χωροφύλακες όμως είχαν άλλη γνώμη. Έξαλλοι έπεσαν πάνω στους Φαρακλάδες και τους άρπαξαν με τη βία την ελληνική σημαία. Στη συνέχεια άρχισαν να δέρνουν με μανία τους συγκεντρωμένους οι οποίοι αναγκάστηκαν να διαλυθούν κακήν κακώς, ζητώντας καταφύγιο στα χωριά τους. Πολλά άτομα συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σιδηροδέσμια στα βρετανικά μπουντρούμια. Το μόνο ευτύχημα ήταν πως δεν υπήρξαν νεκροί.
Με μια πρώτη ματιά το παραπάνω περιστατικό ξενίζει αλλά ουσιαστικά δεν επρόκειτο για κάτι αναπάντεχο. Οι αντιδράσεις τόσο των Βρετανών στρατιωτών όσο και των ντόπιων χωροφυλάκων ήταν αναμενόμενες. Τα Ιόνια νησιά αποτελούσαν μια από τις πιο ήσυχες κτήσεις του βρετανικού στέμματος η οποία δεν είχε αποκτηθεί ύστερα από πόλεμο εναντίον των ντόπιων. Έτσι οι απλοί Βρετανοί στρατιώτες δεν έτρεφαν κάποια ιδιαίτερη εχθρότητα απέναντι στους Επτανήσιους, όπως έκαναν για παράδειγμα με τους Ινδούς ή τους Ιρλανδούς. Από την άλλη μεριά λίγο τους ενδιέφερε αν τα Ιόνια νησιά θα ανήκαν στην Ελλάδα ή στη Βρετανία. Είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση η ζωή τους ως στρατιώτες δεν θα επηρεαζόταν σημαντικά αλλά ούτε και η οικονομία της χώρας τους.
Από την άλλη μεριά, οι Κεφαλονίτες χωροφύλακες είχαν πάρα πολλά να χάσουν. Η εξουσία τους προερχόταν κατευθείαν από τη βρετανική κυριαρχία. Δεν υπηρετούσαν κάποια εκλεγμένη από το λαό κυβέρνηση αλλά τον αρμοστή της Βρετανίδας βασίλισσας Βικτωρίας. Μια πιθανή ένωση με την Ελλάδα θα ήταν γι αυτούς σκέτη καταστροφή. Με την αποχώρηση του βρετανικού στρατού οι ντόπιοι χωροφύλακες θα έμεναν χωρίς προνόμια, χωρίς κύρος και χωρίς προστάτες. Θα επέστρεφαν στη μετριότητα και την αφάνεια, έχοντας να αντιμετωπίσουν όχι μόνο την ανεργία αλλά ίσως και την τιμωρία που θα τους επιφύλασσαν οι συμπατριώτες τους.
Το ιστορικό υλικό είναι από το συλλογικό έργο που επιμελήθηκε ο Νικόλαος Δ. Τζουγανάτος με τίτλο «ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ», εκδόσεις του συλλόγου «ΛΕΙΒΑΘΩ» Κεφαλονιάς 1996
Published by
